miepaj miepaj
341
BLOG

Jezus nie umarł w piątek, lecz w środę (cz. 11)

miepaj miepaj Religia Obserwuj temat Obserwuj notkę 33

Mieczysław Pajewski

W poprzednich odcinkach

            Hipoteza środowej śmierci Jezusa na krzyżu oprócz zalet eksplanacyjnych - wyjaśniania znaku Jonasza i niezgodności ewangelistów, kiedy kobiety kupiły i przygotowały wonności oraz czy Ostatnia Wieczerza była wieczerzą paschalną - pozwala się jeszcze niezależnie stestować. Jeśli będzie znana data roczna śmierci Jezusa, to można będzie sprawdzić, czy 14 Nisan w tym roku miał miejsce w piątek, we wtorek czy może w jeszcze jakiś inny dzień.

            Niestety, tekst Nowego Testamentu oraz dane historyczne nie pozwalają jednoznacznie ustalić roku śmierci Jezusa. Miała ona miejsce za kadencji Piłata, czyli w latach 26-36 n.e. Inne twierdzenia pozwalają zawęzić ten okres do lat 29-32, a może nawet do lat 30-31.

Ustalenia Humphreysa i Waddingtona

            Dużą popularnością w kręgach chrześcijańskich cieszą się ustalenia Colina J. Humphreysa i W.G. Waddingtona z 1983 roku. [1] Ustalili oni „ponad wszelką wątpliwość” – jak tryumfalnie napisał pewien autor streszczający ich ustalenia  [2] – że Jezus Chrystus został ukrzyżowany w piątek 3 kwietnia 33 roku. Autorzy wyszli z trzech założeń: Jezus został ukrzyżowany za kadencji Poncjusza Piłata, Jego śmierć nastąpiła przed zapadnięciem nocy w piątek, oraz że tego dnia wieczorem zaczynała się Pascha.

            Ustalenie po dwóch  tysiącach lat dokładnej dziennej daty 14 Nisan przedstawia pewne trudności, gdyż początek miesiąca w kalendarzu księżycowym Żydzi ustalali obserwacyjnie - wypatrując nowiu, pojawienia się widocznego sierpa księżyca. Ponieważ obserwacji dokonywano gołym okiem, opóźnienie mogło wynosić nawet 30 godzin, nie mówiąc o sytuacji niesprzyjającej obserwacjom, np. zachmurzeniu. Humphreys i Waddington wykorzystali rozważania na ten temat J.K. Fotheringhama, E.W. Maundera oraz G.H. Kornfelda i W.R. Lawsona. [3] Oto (w prawej kolumnie) ustalenia daty 14 Nisan w czasie kadencji Poncjusza Piłata:

Jezus nie umarł w piątek, lecz w środę (cz. 11)

             Sprawa jest nieco bardziej zawiła. Dwanaście księżycowych miesięcy to 11 dni mniej niż ma rok słoneczny. Dlatego Sanhedryn co mniej więcej 3 lata dekretował pod koniec roku, po miesiącu adar, dodatkowy miesiąc, we-adar. Praktyka ta zwie się interkalacją. Nie istnieją dane historyczne, jak w okresie Poncjusza Piłata dekretowano we-adar, co zmusza do podawania w każdym roku dwu różnych dat 14 Nisan.

            Wychodząc z trzech podanych na wstępie założeń Humphreys i Waddington otrzymali datę 3 kwietnia 33 roku n.e. Wywody ich jednak nasuwają pewne wątpliwości.

            Po pierwsze, rok 33 n.e. niezgodny jest z danymi z Nowego Testamentu. Jeśli Chrystus rozpoczął działalność w piętnastym roku rządów Tyberiusza, czyli – licząc najkorzystniej dla Humphreysa i Waddingtona – w latach 28-29 n.e., to musiałby 4-5 lat nauczać, co nie jest zgodne z Ewangelią Jana, według której trwało ono najwyżej nieco ponad 3 lata. A jeśli uwzględnimy, że wg Jan. 2:20 początek nauczania Chrystusa wypadł w latach 27-28, to okres ten musimy wydłużyć o jeszcze jeden rok.

            Po drugie, jeden z dwu faktów, które wedle autorów brytyjskich nie ulegają wątpliwości – że Chrystus umarł w przeddzień szabatu czyli w piątek – jest jednak dla nas niepewny bez dalszych argumentów. Biblia szabatami nazywa nie tylko soboty (por. Kapł. 23). Niestety, Humphreys i Waddington zdają się o tym nie wiedzieć. A na tym wątpliwym założeniu, że przeddzień szabatu jest piątkiem, oparte są wszystkie późniejsze wywody wspomnianego artykułu (logika błąd taki nazywa petitio principii).

            Humphreys i Waddington przytaczają jeden interesujący argument. Przypominają, że wg ewangelii św. Mateusza 27:45 z chwila śmierci Jezusa zapadła trzygodzinna ciemność. Przypominają też słowa  apostoła Piotra, że „słońce zamieni się w ciemność, a księżyc w krew” (Dz. Ap. 2:20) i stosują tez słowa do zaćmienia księżyca w dniu uznanym przez siebie za dzień śmierci Chrystusa (3 kwietnia 33 roku n.e.). Traktują to jako dodatkowy argument na rzecz swojego ustalenia daty śmierci Jezusa.

            Jednak należy zauważyć, że żadna Ewangelia nie wspomina zaćmienia księżyca. Mowa jest o ciemności, co ewentualnie można rozumieć jako zaćmienie słońca. Ale zaćmienia słońca 3 kwietnia 33 roku w Jerozolimie nie było. Słowa ewangelisty, ze zapadła ciemność, Humphreys i Eddington traktują jako błąd kopisty, który ich zdaniem pomylił zaćmienie księżyca z zaćmieniem słońca - czyli nie traktują poważnie tekstu Nowego Testamentu. Zwraca się uwagę, że jeśli zaćmienia słońca nie było, to zaćmienie księżyca za dnia jest niewidoczne. [4] Zaćmienie księżyca, widoczne 3 kwietnia 33 roku w Jerozolimie, nie było całkowite - cieniem Ziemi została objęta mniej niż polowa tarczy księżyca. W tych warunkach nie ma mowy, by zacieniony fragment księżyca przybrał czerwony kolor. [5] Zaś przytaczane za Dziejami Apostolskimi 2:14-21 słowa Piotra, a właściwie proroka Joela, o tym, że „księżyc zamieni się w krew”, odnoszą się do Dnia Pańskiego, dnia powtórnego przyjścia Chrystusa i Sądu Ostatecznego, a nie do dnia zmartwychwstania:

Krew i ogień, i kłęby dymu, słońce zamieni się w ciemności, a księżyc w krew, zanim nadejdzie dzień Pański, wielki i wspaniały. Każdy kto wzywać będzie imienia Pańskiego, będzie zbawiony.

(Dz.Ap. 2:19-21)

            Wystarczy ten fragment porównać z następującymi tekstami i ich kontekstem:

Izaj. 13:10: „słońce się zaćmi od samego wschodu, i swoim blaskiem księżyc nie zaświeci”;

Izaj. 24:23: „Księżyc się zarumieni, słońce się zawstydzi”;

Mat. 24:29: „słońce się zaćmi i księżyc nie da swego blasku” (podobnie Mk. 13:24 i Łuk. 21:25);

Obj. 6:12: „słońce stało się czarne jak włosienny wór, a cały księżyc stał się jak krew”.

            Zdanie „każdy, kto wzywać będzie imienia Pańskiego, będzie zbawiony” (Dz.Ap. 2:21) świadczy, iż mowa jest o „Wielkim Dniu Gniewu”, jak pisze Obj. 6:17, a nie o dniu śmierci Jezusa.

            Ustalenia Humphreysa i Waddingtona należy uznać za chybione.

(dok. nastąpi)


                [1] Colin J. Humphreys & W.G. Waddington, „Dating the Crucifixion”, Nature 22 December 1983, vol. 306, s. 743-746, doi:10.1038/306743a0; Colin J. Humphreys and W. Graeme Waddington, „The Date of the Crucifixion”, Perspectives of Science and Christian Faith 1985, http://tiny.pl/gcgpm.

                [2] Tygodnik Powszechny  z 15 kwietnia 1984, nr 16 (1816).

                [3] Por. też późniejszy tekst na ten temat: B.E. Schaefer, „Lunar Visibility and the Crucifixion”, Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 1990, vol. 31, no. 1, s. 53-67, http://tiny.pl/gcgpd.

                [4] Por. Schaefer, „Lunar Visibility...”, s. 62-63.

                [5] Por. Danny Faulkner, „Did the Moon Appear as Blood on the Night of the Crucifixion?”, Answers Research Journal 2014, vol. 7, s. 29 [27-30], http://tiny.pl/gcgnf.

miepaj
O mnie miepaj

Nieformalny przewodniczący Grupy Inicjatywnej Polskiego Towarzystwa Kreacjonistycznego (1993-1995), pierwszy przewodniczący Towarzystwa (w latach 1995-1998), redaktor naczelny organu Towarzystwa "Na Początku..." od 1993 roku do 2006 oraz (po zmianie tytułu) "Problemów Genezy" od 2013-.

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Społeczeństwo